Trudne dziedzictwo ziemi. Warmia i Mazury 1945–1989 - Izabela Lewandowska

Autorka w swojej książce - Trudne dziedzictwo ziemi. Warmia i Mazury 1945-1989 - porusza istotne problemy tożsamości przestrzeni regionu oraz stosunku przybyłej ludności polskiej do zastanej spuścizny poniemieckiej. W poszczególnych rozdziałach omówiono stosunek Armii Czerwonej do zabytków ziem pruskich, problem szabrownictwa, zabezpieczanie dóbr kultury przez odpowiednie instytucje polskie, w tym troskę o zbiory biblioteczne, archiwalne, archeologiczne, muzealne, sakralne itp. Ukazana została (re)polonizacja jako rekonstrukcja polskiej tradycji, a także walka z pozostałościami niemieckiej kultury, w tym stosunek do architektury i nazewnictwa ziem pruskich. Oddzielnie potraktowano losy pozostałych na tych terenach cmentarzy i grobów różnych nacji. W rozdziale trzecim omówiono funkcjonowanie urzędu konserwatorskiego i jego zabiegi o odbudowę zamków gotyckich, ze szczególnym uwzględnieniem Lidzbarka Warmińskiego. Poruszono też kwestię Pracowni Konserwacji Zabytków i społecznej opieki nad zabytkami. W kolejnym rozdziale analizie poddano pałace i dwory pojunkierskie i ich funkcjonowanie w rzeczywistości społecznej PRL. Oddzielne rozważania poświęcono obiektom sakralnym stanowiącym zabytkowe dobra kultury, w tym głównie Frombork i Święta Lipka, ale także zajęto się małą architekturą sakralną, losami cerkwi i klasztoru staroobrzędowców w Wojnowie. W ostatnim rozdziale zajęto się analizą stosunku przybyłej ludności do kultury ludowej Warmiaków i Mazurów - postawy wobec gwary warmińskiej i mazurskiej, zainteresowania tradycją ustną i folklorem muzycznym, popularyzacją sztuki ludowej oraz Muzeum Budownictwa Ludowego w Olsztynku. Pracę wzbogacają liczne zdjęcia nigdzie do tej pory niepublikowane oraz relacje ustne stanowiące cenne źródło informacji do dziejów powojennych. Książka ma charakter interdyscyplinarny - obejmuje zagadnienia historii, historii sztuki, kulturoznawstwa, konserwatorstwa i muzealnictwa, a także socjologii i etnografii. Polecana jest więc szerokiemu gronu odbiorców.