Koleje losu - Paco Roca

Miguel Ruiz to hiszpański weteran żyjący na wygnaniu we Francji, był on członkiem „La Nueve” („Dziewiątki”), kompanii mężczyzn, którzy przeszli szlak od walki o ojczyznę podczas hiszpańskiej wojny domowej po udział w bitwach na całym świecie podczas II wojny światowej. Do wieloletniej tułaczki po Europie i Afryce zachęciła ich miłość do swojego kraju i nienawiść do brutalnych dyktatur. Roca wykorzystuje złożone „wspomnienia” Ruiza, aby opowiedzieć historię, która jest odą do pokolenia, które odważnie przeciwstawiło się brutalnemu faszyzmowi. "Koleje losu to znacznie więcej niż kapitalny rysunek i wciskający w fotel sposób opowiadania. Paco Roca zrobił coś więcej. Napisał komiks, którego brakowało. Brakowało go nie tylko po to, byśmy odzyskali pamięć historyczną. Tutaj też zrobił coś więcej. Brakowało takiej opowieści, bo daje nam ona coś, w co można wierzyć. Oddaje nam tę część historii, którą nam odebrano, którą utraciliśmy w biegu wyobcowującej codzienności. Ten komiks przywraca nas nam samym. Mówi, że tym jesteśmy, że tacy jesteśmy. Że nie wszystkiego w naszym życiu musimy się wstydzić. I że skoro oni próbowali do końca, to my teraz nie mamy już prawa zrezygnować. Sądzę. że – tak to przynajmniej czuję – kiedy pozbyto się tych wszystkich osób z Hiszpanii, pozbyto się również wszystkich ich potomków. Dlatego też żyjemy w kraju, w świecie, który nic a nic nam się nie podoba. Bardzo ci dziękuję, Paco, że zwróciłeś mi kraj, do którego należę". Javier Pérez Andújar, pisarz