BAGNETY KRAJÓW SKANDYNAWSKICH - Jarosławski Janusz

Z bagnetem po „Klucze Bałtyku” O skandynawskich próbach dominacji w regionie słów kilka W drugiej połowie XVIII wieku, gdy rywalizacja pomiędzy Francją a Wielką Brytanią, o nowe terytoria i miano pierwszego mocarstwa w Europie przeniosła się na morza i oceany ukute została, często powtarzane przez oficerów Royal Navy, przysłowie: „ Kto ma Maltę i Gibraltar, ten rządzi Morzem Śródziemnym.” Jednak mało kto wie, że wśród tychże samych oficerów brytyjskiej marynarki wojennej i floty handlowej istniała druga wersja przysłowia „ Kto ma Sund i Bornholm ten rządzi Bałtykiem.” Analogia nasuwa się sama. Zarówno Gibraltar jak i Sund decydowały o znaczeniu politycznym i gospodarczym Mórz Śródziemnego i Bałtyckiego dla państw, które były zdolne i zdeterminowane kontrolować owe strategiczne drogi wodne obsadzając je odpowiednim potencjałem floty wojennej oraz rozbudowując nadbrzeżne fortyfikacje. Od lat dwudziestych XV wieku, decyzją króla Danii Eryka Pomorskiego, wprowadzony został obowiązek uiszczania opłat celnych przez statki wszystkich bander zmierzające przez Sund na Bałtyk, bądź kierujących się przez tę cieśninę i Kattegat do portów Europy Zachodniej. Dania dysponując kluczami do Sundu stała się bardzo bogatym „odźwiernym Bałtyckiego Morza”... Po II wojnie światowej Sund, Bornholm i Chrstiansø – tytułowe „ Klucze Bałtyku” – straciły na swoim militarnym znaczeniu. Do twierdzy można dostać się statkiem pocztowym wychodzącym z portu w Gudhiem. Sund stał się ogólnodostępny a Bornhlom jest cudownym miejscem na wakacyjny urlop, gdzie przemieszczając się tylko rowerem, w ciągu tygodniowego pobytu, można zwiedzić całą wyspę. Oprócz wielu rozrzuconych zabytków pochodzących z różnych epok, miłośnicy militariów koniecznie powinni odwiedzić mało znany arsenał w Rønne (Forsvarsmuseet przy ulicy Arsenalvej). Tam oprócz bogatej kolekcji uzbrojenia, umundurowania i wyposażenia wojskowego można znaleźć, budzącą zdziwienie galerię zdjęć oddziału bornholmskiej milicji terytorialnej. Na kilku fotografiach z lat 1936-1947 widnieją ci sami ludzie, w tym samym miejscu ale w różnych mundurach, kolejno duńskich, niemieckich, radzieckich i brytyjskich. Na zadane kustoszowi pytanie można usłyszeć odpowiedź „ …ale ci ludzie …praktycznie nie ginąc… bronili naszej prywatnej własności przed rabunkami, prowadzonymi przez kolejnych okupantów”... Książka "Bagnety Krajów Skandynawskich" to unikalna publikacja poświęcona historii broni białej krajów skandynawskich od połowy XVIII wieku po czasy współczesne. 204-stronicowe wydanie jest bogato ilustrowane rysunkami, zdjęciami bagnetów, a także unikatowymi zdjęciami z epoki. W pracy nad publikacją brali czynny udział międzynarodowi eksperci - Per Holmbäck, Ralph E. Cobb, Thomas Albrecht oraz Rune Wemberg.